Helaas komt het in de huidige tijd veel voor dat mensen een andere woning hebben gekocht terwijl hun vorige huis nog niet is verkocht. Dubbele lasten zijn dan het gevolg. Gelukkig ‘betaalt’ de fiscus gedurende enige tijd mee aan de financiële strop. Van de andere kant streept de fiscus ook weer een deel van de aftrek van de op het nieuwe huis te betalen hypotheekrente en wel middels de zogenaamde bijleenregeling.
Het Ministerie van Financiën geeft af en toe via besluiten verduidelijkingen van de wel erg ingewikkelde regelingen. Onder meer is nu de overgang van de oude onverkochte eigen woning naar box 3 beschreven.
In box 3 wordt elk jaar 1,2% belasting geheven over het vermogen op de peildatum van 1 januari. Iemand die zijn eigen woning verkoopt, ontvangt een koopsom. Die koopsom behoort (na aflossing uiteraard van de oude hypothecaire lening, dan resteert de zogenaamde overwaarde) tot zijn vermogen. Als de verkoper vervolgens pas na 1 januari van het op de verkoop volgende jaar een nieuwe eigen woning koopt, bezit hij dus nog de overwaarde.
Gevolg is dat de verkoper in box 3 vermogensrendementsheffing van 1,2% over de overwaarde moet betalen. Koopt hij de nieuwe woning op bijvoorbeeld 5 januari, dan heeft hij maar over 5 dagen rente over de overwaarde ontvangen, maar moet wel meteen de heffing over een vol jaar betalen. Dat is natuurlijk onredelijk, maar er staat tegenover dat iemand die op 2 januari zijn huis verkoopt en pas op 31 december van dat jaar het volgende huis koopt helemaal niets in box 3 hoeft te betalen, terwijl hij wel bijna een vol jaar rente heeft kunnen genieten. De heffing in box 3 wordt dus volstrekt losgekoppeld van het werkelijke rendement.
Hiervoor werd al gemeld dat de fiscus mee betaalt aan de dubbele lasten bij een eigen woning die bestemd voor de verkoop leeg staat. De rente op de oude lening mag gedurende het jaar van verkoop plus de volgende twee kalenderjaren nog worden afgetrokken. De termijn van twee jaren is voor de jaren 2011 en 2012 tijdelijk met een jaar verlengd naar drie jaren. Voor woningen die in 2009 leeg zijn gekomen en bestemd zijn voor de verkoop, betekent dit dat de aftrekbaarheid van rente op 31 december 2012 ophoudt. Op de peildatum direct daarna (1 januari 2013) valt de oude woning, met aftrek van de lening, tegen de marktwaarde in box 3. Dat kost dus meteen 1,2%. Via de bijleenregeling houdt de Belastingdienst dan overigens nog steeds de overwaarde in de gaten.
In principe moet de te koop staande woning leeg staan. In 2012 kan nog gebruik gemaakt worden van een goedkeuring als de woning tijdelijk verhuurd wordt. De goedkeuring houdt in dat op het moment van verhuur de woning met de daarop rustende schuld van box 1 naar box 3 verhuist, maar dat de bijleenregeling op dat moment nog niet dient te worden toegepast op de lening bij de nieuwe woning, zodat op de rente van die lening nog volledig aftrek kan worden gekregen. De bijleenregeling komt pas aan de orde als de woning wordt verkocht of als de eerder genoemde termijn van twee jaar (of tijdelijk verlengd tot drie jaar) van dubbele renteaftrek is verstreken.